Σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης

(Femoroacetabular Impingement, FAI)

Εισαγωγή

Η συνεχιζόμενη πρόοδος που συντελείται στην βιοϊατρική τεχνολογία, εμπλούτισε τις γνώσεις μας στην ανατομία και την αιτιοπαθογένεια πολλών παθήσεων του ισχίου. Η εξέλιξη στην απεικονιστική διάγνωση επιτρέπει πλέον την πρώιμη αναγνώριση συμπτωματικών μορφολογικών διαταραχών του ισχίου και την έγκαιρη αντιμετώπιση τους με σύγχρονες θεραπευτικές τεχνικές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η θεραπευτική φαρέτρα του ισχίου, να μην περιορίζεται στην αντικατάσταση της άρθρωσης (αρθροπλαστική ισχίου).

Το Σύνδρομο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης (πρόσκρουση του ισχίου) περιγράφει μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από μηχανική διαταραχή της φυσιολογικής ανατομικής σχέσης της άρθρωσης του Ισχίου. Η διαταραχή αυτή οδηγεί σε πρόσκρουση ή εμπλοκή σε συγκεκριμένες θέσεις ή κινήσεις. Προκαλεί πόνο, περιορισμό των κινήσεων και δυσκαμψία του ισχίου. Η προοδευτική φθορά του χόνδρου μπορεί να οδηγήσει σε οστεοαρθρίτιδα.

Αιτιολογία

Υπάρχουν διάφορα αίτια, τα οποία χαρακτηρίζουν και τους διάφορους τύπους μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης.

1.      CAM–Impingement: Υπάρχει διαταραχή στην κεφαλή του μηριαίου και συγκεκριμένα απώλεια της σφαιρικότητας της κεφαλής και της ομαλής μετάβασης αυχένα – κεφαλής με ύπαρξη περίσσειας οστού (ήβος)

2.      Pincer–Impingement: Σε αυτό το είδος υπάρχει διαταραχή της κοτύλης, με υπερκάλυψη της κεφαλής από μια υπέρ-ανεπτυγμένη, συνήθως βαθιά κοτύλη.

3.      Μικτό Impingement: Συχνότερα εμφανίζονται και τα δύο είδη μαζί.

Η αιτιολογία εμφάνισης της παθολογικής ανατομικής διαταραχής του Συνδρόμου Πρόσκρουσης του Ισχίου δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί. Φαίνεται ότι υπάρχει μια γενετική συνιστώσα. Ωστόσο η επιβάρυνση του ισχίου κατά την εφηβεία και την σκελετική ωρίμανση επιδρά επίσης στην διαμόρφωση αυτής της ανατομικής παραλλαγής. Η παρουσία συνδρόμου πρόσκρουσης τύπου CAM, εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα που στην εφηβική ηλικία υπήρξαν αθλητές υψηλών απαιτήσεων. Ειδικότερα έχει συσχετιστεί συχνότερα με αθλήματα συγκεκριμένου μηχανισμού επιβάρυνσης του ισχίου (συχνή κάμψη και έσω στροφή του ισχίου, όπως το Eishockey και οι πολεμικές τέχνες). Η εμφάνιση μεγάλης και βαθιάς κοτύλης (Pincer), φαίνεται να συνδέεται συχνότερα με αναπτυξιακές διαταραχές. Ωστόσο στην καθημερινότητα ενός Ορθοπαιδικού Ιατρείου είναι δύσκολο να αναγνωριστεί συγκεκριμένη αιτιολογική σχέση.

Κλινική Εικόνα

Η περιγραφείσα διαταραχή οδηγεί, κατά τις κινήσεις του ισχίου, σε πρόσκρουση του μηριαίου οστού (στο όριο μετάπτωσης αυχένα – κεφαλής) επί της κοτύλης (και του ευρισκόμενου σε αυτή τη θέση επιχειλίου χόνδρου). Η συχνότητα της πρόσκρουσης και η μεγαλύτερη ταχύτητα και δύναμη με την οποία συμβαίνει (πχ σε συγκεκριμένα αθλήματα), έχουν σχέση με την εμφάνιση της κάκωσης του επιχειλίου χόνδρου και του αρθρικού χόνδρου του ισχίου . Αυτό οδηγεί σε πόνο και δυσκαμψία της άρθρωσης και μπορεί να καταλήξει και σε αρθρίτιδα του Ισχίου.

Το Σύνδρομο μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης μπορεί να εμφανιστεί σε κάθε ηλικία, αφορά όμως συνήθως άτομα με αυξημένη σωματική δραστηριότητα, επαγγελματίες ή μη αθλητές με επιβάρυνση του ισχίου.

Εκδηλώνεται συχνότερα με πόνο στην πρόσθια επιφάνεια του ισχίου (ή στην βουβωνική περιοχή) και σπανιότερα στην πλάγια και οπίσθια επιφάνεια του ισχίου (C-Sign). Μπορεί να εμφανιστεί και ως αίσθημα εμπλοκής ή με διαξιφιστικό πόνο στην βουβωνική χώρα, χαρακτηριστικά της ρήξης του επιχειλίου χόνδρου. Άλλα συμπτώματα του συνδρόμου αποτελούν η δυσκολία στην άνοδο κλίμακας ή ανηφόρας και η ενόχληση σε πολύωρη καθιστική θέση. Χαρακτηριστικό σημείο αποτελεί και ο περιορισμός της έσω στροφής του ισχίου, ειδικά σε κάμψη και προσαγωγή (Θετικό σημείο πρόσκρουσης FAI).

Σύνδρομο πρόσκρουσης FAI & Αρθρίτιδα

Η εξέλιξη ενός συνδρόμου πρόσκρουσης σε αρθρίτιδα εκτείνεται σε βάθος αρκετών ετών. Δυστυχώς η ρήξη του επιχειλίου χόνδρου και η φθορά του αρθρικού χόνδρου δεν απεικονίζονται πρώιμα στην ακτινογραφία και πολλές φορές στην απλή μαγνητική τομογραφία. Η στένωση του μεσαρθρίου διαστήματος μπορεί να μην ανταποκρίνεται στην πραγματική έκταση της αρθρικής βλάβης.

Σύνδρομο πρόσκρουσης FAI & Δυσπλασία Ισχίου

Πολύ συχνά είναι δύσκολος ο διαχωρισμός των δύο παθήσεων του ισχίου (ακόμα και από έναν μη ειδικό Ορθοπαιδικό). Δεν πρέπει όμως να συγχέονται λόγω της κάκωσης του επιχειλίου και του αρθρικού χόνδρου της κοτύλης που παρατηρείται και στις δύο οντότητες. Στο δυσπλαστικό ισχίο η κοτύλη καλύπτει ελάχιστα την κεφαλή του μηριαίου και υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση φορτίων σε μια μικρή και μάλλον κάθετη κοτύλη, με επακόλουθο την φθορά. Αντίθετα στο FAI, υπάρχει συνήθως υπερκάλυψη της μηριαίας κεφαλής από μια μεγάλη κοτύλη. Ο διαχωρισμός έχει μεγάλη σημασία στην επιλογή της θεραπείας. Θα πρέπει τέλος να τονιστεί ότι οι δύο παθήσεις μπορεί και να συνυπάρχουν.

Διάγνωση

• Ιστορικό
• Κλινική εξέταση (Θετικό σημείο πρόσκρουσης)
• Απλή Ακτινογραφία Λεκάνης – Ισχίων (F/Pr) (Μορφολογία Ισχίου)
• Μαγνητική Αρθρογραφία Ισχίου (εκτίμηση του επιχειλίου χόνδρου, της αρθρίτιδας)
• Έγχυση Ισχίου (Σε περίπτωση που τα ευρήματα δεν είναι τυπικά, για τον αποκλεισμό άλλων αιτιών

Θεραπεία

Συντηρητική Θεραπεία

Πότε?

• Σε ήπια ανατομική διαταραχή,
• Σε έγκαιρη αναγνώριση / διάγνωση και
• Σε ακεραιότητα του αρθρικού χόνδρου

Τι κάνουμε?

• Συστηματική Μυϊκή Ενδυνάμωση
• Φυσικοθεραπεία
• Τροποποίηση και περιορισμό δραστηριοτήτων
• Φαρμακευτική αγωγή (Αντιφλεμονώδη/Παυσίπονα)
• Ενδαρθρική έγχυση (Υαλουρονικό, Κολλαγόνο, PRP, Βλαστοκύτταρα)

Χειρουργική Θεραπεία

Από τη στιγμή που θα τεθεί η ένδειξη, η επέμβαση θα πρέπει να γίνει το συντομότερο!

Πότε?

• Σε σοβαρή ανατομική διαταραχή,
• Σε αλλοιώσεις του αρθρικού χόνδρου
• Σε ρήξη του επιχειλίου χόνδρου
• Σε αποτυχία της συντηρητικής θεραπείας

Τι κάνουμε?

• Αρθροσκόπηση Ισχίου
• Mini Open επέμβαση Ισχίου
• Αρθροπλαστική Ισχίου